Tuinhier Tip!

Bonen

Maak je keuze:

Bonen Soorten Planten   Stok- of struikbonen

Bescherming Klimaat Bio-teelt

Kweken van struikbonen en stokbonen

Struikbonen zijn de paardenbloem van de plantenwereld, niet dat ze onkruid zijn, maar dat ze overal en altijd zullen groeien. Ze zijn één van de minst kieskeurige planten die er zijn als het gaat om groeiomstandigheden, en die eigenschap maakt van ze een buitengewoon bevredigende groente om te kweken - zowel voor nieuwe als doorgewinterde tuiniers. Struikbonen zijn ook geweldig om met kinderen te kweken, omdat ze na het ontkiemen zeer snel ontkiemen en elke dag zichtbare groei vertonen.

Een Vlaams spreuk:

Leg een boon in het zand en je hebt ze in uw hand

Betekenis: Een boon kan gerust in zanderige grond gepland worden.

Het planten

Plant boontjes 2 á 4 cm diep. In zandgrond kun je iets dieper planten, in kleigrond iets minder diep.

Struikbonen

Eerste methode: in rijen planten

Plant de struikbonen

• 8 cm uit elkaar in de rijen
• 40 cm tussen de rijen
• 2 á 4 cm diep
• na 50 á 60 dagen kan je groene boontjes trekken

Twee methode: in groepjes planten

Plant de struikbonen

• groepjes van 5 á 8 boontje
• in de rijen is de afstand 20 á 40 cm
• 40 cm tussen de rijen
• 2 á 4 cm diep
• na 50 á 60 dagen kan je groene boontjes trekken

Tuinhier Tip

• Voor struikbonen is extra ondersteuning niet nodig, deze planten worden zo'n 40 á 50 cm hoog en het volstaat ze aan de voet aan te aarden om ze mooi rechtop te houden. Let erop de wortel niet te beschadigen. Boontjes worden doorgaans in meerdere plukbeurten geoogst.

Kiemen van een boon

Stokbonen

Plant de stokbonen in een rij

• 8 cm uit elkaar in de rijen
• 2 á 4 cm diep
• na 60 tot 90 dagen kan je goene boontjes trekken

Volgens de constructie kunnen wijzigingen bij het planten voorkomen.

Wigwam constructie

Het maken van zo'n wigwam is simpel: je steek een aantal stokken stevig in de aarde en bindt ze bovenaan vast met draad of touw. De afstand tussen de houtenpalen is 80cm en minimum hoogte van 2m.

Aan de voet van iedere stok kan een groepje boontje worden geplant. Je kan steeds twee of drie boontjes per stok planten.

In sommige regio's van West Vlaanderen spreek je van boontjes op een "ruiter".

Materiaal:

• 4 houtenpalen van minimum lengte van 3m
• een stevige touw of draad
  

Tuinhier Tip

• Voor de hevige zomer- en herfststormen is het aangeraden de houten palen zeker 40 cm diep in grond te steken
• De houten stokken kan je vervangen door bamboestokken
• De houten stokken moeten ruw zijn, om de boon omhoog te laten groeien.

Praktische uitvoering

Duale evenwijdige constructie

Voor stokbonen zet je om de 40 cm een houtenstok die je diagonaal plaatst recht tegenover een andere stok. Met een stevige touw of draad worden de houten stokken bij de kruising stevig bevestigd. De stokken staan zo'n 1 m tegenover elkaar.
Aan de voet van iedere stok kan twee tot drie boontjes planten.

Tegenwoordig hebben wij regelmatig met zomer- en herfststormen af te rekenen. De paalconstructie moet dan zeker extra ondersteund worden. De technische term is opschoren. Dit opschoren gebeurt met extra steunpalen aan de uiteinden te plaatsen. Op figuur zijn de steunpalen met een rode kleur aangeduid.

Tuinhier Tip

• In sommige literatuur wordt de "duale evenwijdige constructie" vervangen door "niet gekruist dubbele rij constructie".
• Je kan ook bij de steunpalen bonenzaden planten.
• Een vertikale draad aan twee palen bevestigd is eveneens geschikt om stokbonen langs te groeien. Soms wordt de afstand tussen de houten palen van 40cm naar 70cm gebracht. Hierdoor kunnen wij het aantal houten palen verminderen.

Evenwijdige constructie

Voor stokbonen zet je om de 40 cm een houten stok die je diagonaal plaatst recht tegenover een andere stok. De houten stokken staan zo'n 1 m tegenover elkaar. Rondom iedere houten stok plant je tot 3 zaden op ± 5 cm afstand.

Onweersbuien heb je vooral in de zomer, stormen komen voornamelijk in de herfst- en wintermaanden voor. Bij een hevig onweer is er bliksem en donder, eventueel in combinatie met hevige regenval, hagel en zware windstoten. Wanneer de gemiddelde wind kracht 9 op de schaal van Beaufort bereikt, spreken we van een storm. (9 Beaufort = 75 á 88 km/u in 10 min) Hiervoor worden extra steunpalen aangebracht. Op de figuur zijn de steunpalen met een rode kleur aangeduid.

Tuinhier Tip

• In sommige literatuur wordt de "evenwijdige constructie" vervangen door "gekruist dubbele rij constructie".
• Je kan ook bij de steunpalen bonenzaden planten.
• Een vertikale draad aan twee palen bevestigd is eveneens geschikt om stokbonen langs te groeien. Soms wordt de afstand tussen de houtenpalen van 40cm naar 70cm gebracht. Hierdoor kunnen wij het aantal houten palen verminderen.

Fietswiel constructie

Het vervaardigen van de fietswiel constructie vraagt enige technische vaardigheid. De gegalvaniseerde metalen paal wordt aan het fietswiel gelast.
Na het neerzetten van de klimpaal voor de stoksperziebonen worden de klimtouwen bevestigd...

Het is toch wel een best eind tot aan het wiel dus je moest even nadenken, hoe je daar bij zou kunnen komen. Plaats een stoel op twee planken, zodat de poten niet in de grond zouden zakken. Nu kan je de boontjes op grote hoogte trekken.

Voor alle tuinhierders is het nu duidelijk dat je geen ooievaars aan het lokken was.

Rondom ieder touw plant je tot een 2 á 4 zaden.

Een praktisch uitwerking

Eén rij constructie met touwen

Tussen de twee eindpalen worden een aantal stevige touwen aan de bovenpaal bevestigd. De afstand tussen de touwen bedraagt meestal 20cm. Aan de uiteinden van de pal kan ook een touw bevestigd worden.

Rondom iedere touw plant je tot een 2-tal zaden
.

Voor winter- en zomerstorm worden bij de constructie extra steunpalen voorzien.

Op de figuur zijn de steunpalen met een rode kleur aangeduid.

Eén rij constructie met omheiningsdraad

Voor de houten palen wordt een omheiningsdraad geplaatst. De bevestiging van de omheiningsdraad gebeurt met krammen door middel van een hamer. Met binddraden kan je ook de omheiningsdraad bevestigingen.

De boontjes worden in een rij voor de omheiningsdraad geplant. De afstand tussen de boontjes bedraagt ca 8cm.

Voor winter- en zomerstorm worden bij de constructie extra steunpalen voorzien.

Op de figuur zijn de steunpalen met een rode kleur aangeduid.

Een praktisch voorbeeld; het planten van boerentenen

Tuinhier Tip

• Sommige tuinhierders planten bonen langs beide zijden van de constructie stokbonen. Hierdoor heb je meer opbrengst op een nog kleinere oppervlakte.

Eén rij constructie met palen en touw

Deze constructie is combinatie van palen en draad. Indien je palen te kort hebt, dan neem je een touw als vervanger.

 

Voor winter- en zomerstorm worden bij de constructie extra steunpalen voorzien

Op de figuur zijn de steunpalen met een rode kleur aangeduid.

Tuinhier Tip

• Voorzaaien is ook een optie. Plant dan 2 á 5 bonen per potje en plant deze vervolgens uit bij een stok of draad.
• Houd met stokbonen rekening mee dat je de planten in het begin soms een beetje moet helpen door ze om de stok heen te draaien.
• Plant niet alle bonen tegelijk, maar door gans het seizoen struikbonen. De periode van de opeenvolgende aanplanting is om de 4 weken tot 2 maanden voor de eerste verwachte herfstvorst.
• Vermijd verdringing van planten en zorg voor voldoende luchtcirculatie.

Praktisch voorbeeld van voorplanten

 

Welke bodemgesteldheid is ideaal voor stokbonen en struikbonen?

Ondanks alle verschillen tussen stokbonen en struikbonen, hebben ze toch enkele overeenkomsten. Om te beginnen moet je uw bonen voorzien van grond die goed doorlatend is. Daarnaast moet de grond ook een zure of neutrale pH tussen de 6,0 en 7,0 hebben om optimaal te kunnen groeien.

Je hoeft niet te veel biomest aan de grond toe te voegen voor je stok- of struikbonen. Dat komt omdat ze hun eigen stikstof aan de bodem kunnen toevoegen.

Stikstof fixatie (zie terminologie)

Stokbonen en struikbonen zijn geweldige stikstofbindende planten als ze op de juiste manier worden geoogst. Offer een paar of zelfs al je bonenplanten op tegen het einde van het groeiseizoen om zoveel mogelijk stikstof aan je grond toe te voegen. Een goede optie is om bonen toe te voegen aan een vruchtwisseling, waarbij je ervoor kiest om eens in de drie of vier jaar een stuk bonen te planten om als groenbemester te gebruiken. Je kunt bonen telen en oogsten in een ander deel van je tuin, waarbij je de planten in de winter laat verteren om een ​​beetje stikstof aan de grond toe te voegen.

Bodembedekker

Struikbonen vormen een uitstekende bodembedekker rond grotere planten. Dit werkt als een levende mulch die schaduw kan geven aan de grond, helpt bij het vasthouden van water en zelfs bij onkruidbestrijding. Stokbonen werken vanwege hun verticaal groeiende aard hier niet goed voor.

Schaduw

De struikbonen kunnen de grond verduisteren, maar omdat ze niet groot worden, kunnen ze geen schaduw bieden aan andere planten. Dit is goed voor zon- en warmte minnende planten, maar misschien wil je wat schaduw bieden voor andere planten.

Staakbonen kunnen op een constructie worden gekweekt en zo worden geplaatst dat ze een schaduwrijk microklimaat creëren voor planten, die het in de zomermaanden moeilijk kunnen hebben, zoals sla, broccoli en paksoi.