Tuinhier Tip!

Zaadwinning

Maak je keuze:
Juffertjes in groen  Tomaten 
  

Zaadwinning bij juffertjes in groen (Nigella Damascena)

Een betoverende eenjarige met sierlijke bloemen in wit, roze of blauw, omgeven door fijn kantachtig loof Juffertjes in het groen zijn een sieraad voor elke tuin. De bloemen bestaan uit vijf opvallende kelkbladen en kleine, diep ingesneden kroonbladen met afgeronde lobben. Na de bloei vormen zich decoratieve zaaddozen, die niet alleen mooi zijn in droogboeketten, maar ook geurige, eetbare zaden bevatten met een subtiele smaak.

Deze plant is makkelijk te kweken, voelt zich thuis in elke goed doorlatende tuingrond en bloeit het mooist op een zonnige plek. De bloemen trekken volop bijen aan en vullen kale plekken in je tuin met kleur en leven. Ook geschikt als snijbloem.

Het zaad oogsten van de juffertjes

Nigella is ook een ideale plant om zaden van te oogsten en te bewaren, maar hoe doe je dat precies?

Nigella-zaden kunnen scherp zijn en soms is het moeilijk te bepalen wanneer ze klaar zijn, dus laten we eens wat dieper kijken hoe we nigella-zaden kunnen oogsten en bewaren.

De nigella-plant heeft een opvallende, gevederde bloem, maar deze bloemen blijven meestal maar ongeveer een maand hangen. Als ze eenmaal zijn opgedroogd en weggevallen, blijft er een zaaddoos achter. In deze zaaddozen vind je de nigella-zaden, maar ze zijn niet meteen klaar.

Wacht tot de zaaddozen klaar zijn

Hoe weet dat je nigella-zaaddozen klaar zijn voor de oogst?

• De zaaddozen zijn volledig uitgedroogd en bruin
• Eens met de zaadozen schudden en je kunt de zaden horen ratelen.
• Als de zaden klaar zijn om te oogsten verschijnt een opening aan de bovenkant van de zaaddoos

Snij de zaaddozen af

Wanneer de bloemen zijn uitgebloeid, vormen zich karakteristieke zaaddozen. Wacht tot deze helemaal droog en bruin zijn voordat je ze oogst.

• Draag handschoenen: De zaaddozen kunnen scherp zijn.
• Gebruik een bakje of zak: Rijpe peulen kunnen makkelijk openspringen, waardoor de zaden eruit vallen. Een bakje voorkomt verlies.
• Let op het juiste moment: Als je te lang wacht, springen de zaaddozen vanzelf open en vallen de zaden op de grond.

Zaden oogsten

• Handmatig openen
  Breek de zaaddozen voorzichtig open met je handen of een mesje. De zwarte zaden vallen er dan vanzelf uit.
  
  ofwel
• Schudmethode (sneller én leuker!)
  Stop de zaaddozen in een papieren zak en schud krachtig. Hierdoor laten de zaden vanzelf los.
  Daarna kun je de zaden gemakkelijk scheiden van het kaf door ze met de hand te sorteren of door een fijne zeef te gieten.

Nigella-zaden (Juffertjes in het Groen) bewaren en drogen

Hoe bewaar je Nigella-zaden?

Zodra je de zaden geoogst hebt, bewaar je ze het best als volgt:

• Gebruik een papieren zaadzakje of envelop. Plastic wordt afgeraden, omdat dit vocht vasthoudt. Maak zelf je zaadzakje voor kleine zaden - Doe-Het-Zelf
• Schrijf de naam en het jaar van oogst op het zakje.
• Bewaar op een koele, droge en donkere plaats > bijvoorbeeld in een tuinhuisje of een lade binnenshuis.

Belangrijke Tuinhier Tip

• Warmte en vocht kunnen schimmel veroorzaken en de kiemkracht van de zaden verminderen. Goed drogen en correct bewaren is dus belangrij

Hoe kom je aan Nigella-zaden?

• Heb je een eigen plant?
  Na de bloei (ongeveer drie maanden na het zaaien) vormen zich mooie zaaddozen. Je kunt deze eenvoudig oogsten zoals hierboven beschreven.
• Heb je geen plant? Vraag rond in je omgeving of bij een tuinvereniging.
  Bijvoorbeeld: in Tuinhier Oudenburg worden soms gratis zelfgeoogste juffertjes-zaden uitgedeeld.

Hoe droog je Nigella-zaaddozen?

Om schimmel te voorkomen en zaden goed te kunnen bewaren, laat je de zaaddozen eerst drogen.

Zo doe je dat:

• Snijd de stengels onder de zaaddoos af.
• Hang de stengels omgekeerd op in een koele, donkere en droge ruimte, zoals een tuinhuisje, zolder of schuur. Let er wel op dat de vrijgekomen zaden niet verloren gaan, ze verpakken in een papieren zak is ideaal.
• Laat ze hangen totdat de zaaddozen droog en bros aanvoelen.

Tuinhier Tip

• Pluk de zaaddozen voordat ze volledig bruin zijn. Laat je ze te lang hangen, dan springen ze open en vallen de zaden uit.

Waarom drogen belangrijk is

• Voorkom schimmelvorming: Droge zaden bewaren beter en blijven langer kiemkrachtig.
• Weersomstandigheden: Verwacht je regen vlak voordat de zaaddozen rijp zijn? Oogst dan op tijd en droog ze binnen verder.
• Beperkte oogsttijd: Zodra de zaaddozen openspringen, is het lastig om de zaden nog te verzamelen.

• De mooie eetbare bloemen in smaken licht-kruidig, Muskaat-achtig, ook richting Oregano en Majoraan.
• De bloem-blaadjes zijn ook gemakkelijk los te halen voor gebruik als kleurrijke
• Na de bloemen volgen de prachtige holle zaad-dozen of doos-vruchten, met een gecompliceerde en ook decoratieve vorm, die daarom zeer geschikt zijn voor garnering.
• De zaden worden culinair als smaakversterker gebruikt.

Hoewel de zaden van Juffertje-in-het-groen (Nigella damascena) niet worden gebruikt als specerij zoals Nigella sativa (zwarte komijn), zijn ze niet giftig en kunnen ze wél culinair decoratief gebruikt worden, bijvoorbeeld op broodjes.

Juffertje-in-het-groen: eetbare bloemen én zaden als versiering

De bloemen van Juffertje-in-het-groen zijn niet alleen prachtig om te zien, maar ook eetbaar en heerlijk als kleurrijk accent op salades, desserts of gebak.

Na de bloei vormen zich bijzondere zaaddozen met geurige, zwarte zaden. Deze zaden zijn eetbaar (niet giftig) en kunnen gebruikt worden als natuurlijke versiering op broodjes of crackers. Ze hebben een milde, kruidige smaak.